Πανηγύρι Αγ. Τριάδας-Σαρακίνι Ηραίας Γορτυνίας

(Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον)

Φέτος, είχα μεγάλη επιθυμία να πάω στο πανηγύρι της Αγ. Τριάδας στο Σαρακίνι. Την εκδήλωσα στο οικογενειακό μου περιβάλλον και δεδομένου του γεγονότος της διεξαγωγής των Ευρωεκλογών την ίδια μέρα, ήταν εύκολο να πραγματοποιηθεί αφού θα ταξιδεύαμε για να ψηφίσουμε. Ρωτούσα γνωστούς μου Σαρακιναίους αν θα πραγματοποιηθεί πανηγύρι. Ήθελα να ξαναδώ μπροστά μου όλο εκείνο το παλιό το σκηνικό. Ήθελα να εξασφαλίσω ότι, αν πήγαινα θα ξετυλίγονταν μπροστά μου οι εικόνες των παιδικών μου χρόνων που περιλάμβαναν τη Θεία Λειτουργία και κατόπιν το πανηγύρι με τα όργανα, τους χορούς και τα βραστά.
Πράγματι πήγα. Δεν πρόλαβα όμως την λειτουργία λόγω κωλύματος με τις εκλογές.(Υποχρεώσεις μέλους εφορευτικής επιτροπής). Όταν έφτασα είχε αρχίσει το πανηγύρι. Τα τραπέζια είχαν στρωθεί και η δημοτική ορχήστρα του Μαυρέλια αντιλαλούσε στη περιοχή. Κάτσαμε σε τραπέζι φίλων που μας φιλοξένησαν.
Η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Έχουν μεσολαβήσει περίπου 35 χρόνια από τότε που πήγαινα μικρό παιδάκι με τους γονείς μου σ’ αυτό το πανηγύρι και μου φάνταζαν όλα μαγικά εκείνη την εποχή.
Θυμάμαι έναν όμορφο τόπο, μια λάκα , όπου ένα μικρό ,φτωχό εξωκλήσι περιτριγυρισμένο από μικρή συστάδα πουρναριών γιόρταζε αρχές του καλοκαιριού και προσέλκυε κόσμο απ’ όλα τα γύρω χωριά. Έφταναν άλλοι πεζοί και άλλοι καβάλα σε γαϊδούρια και μουλάρια. Έβαζαν στο σαμάρι του μουλαριού καινούριο και καθαρό χεράμι ή υφαντή κουβέρτα για να κάτσουν πάνω και να μην λερώσουν τα γιορτινά τους ρούχα. Τα έδεναν στα πουρνάρια ή στους διπλανούς θάμνους και αν κάθονταν πολλές ώρες τους κρέμαγαν στο στόμα τον ντορβά το καλό με το κριθάρι για να φάνε και να κάθονται φρόνιμα.
Φόραγαν όλοι τα καλά τους τα ρούχα. Είχαμε την ευκαιρία να ιδωθούμε «με τα ωραία μας » γιατί όλες οι υπόλοιπες μέρες ήταν εργάσιμες από το πρωί μέχρι το βράδυ.
Έστρωναν στους ίσκιους των πουρναριών χεράμια , κουρελούδες ή σπάρτινα ματαράτσια και καθόντουσαν επάνω παρέες -παρέες. Οι μεγαλύτεροι έπιαναν κουβέντα με συγγενείς από άλλα χωριά. Είχαν την ευκαιρία εκείνη τη μέρα να ιδωθούν και να πουν τα οικογενειακά τους. Τα λεβέτια ήταν πάνω στη φωτιά και ετοίμαζαν τη βραστή γίδα ή προβατίνα. Οι κουβαρντάδες κερνούσαν.
Μετά ερχόταν το κέφι. Ξεκινούσε ο χορός. Στο κλαρίνο ήταν ο Μαυρέλιας. Ένα πρόσωπο μαγικό για εκείνη την εποχή. Ο άνθρωπος που ψυχαγωγεί την Ηραία για δεκαετίες ολόκληρες. Οι διακεκριμένοι χορευταράδες έμπαιναν πρώτοι στο χορό.

Οι άνδρες που χόρευαν ωραία έπρεπε να έχουν λεβεντιά να αυτοσχεδιάζουν με όμορφα τσαλιμάκια και «να μην πατάνε στη γης». Σχολίαζαν διάφοροι: – Αυτός είναι Ασίκης ! Δεν πατάει στη γης! Οι γυναίκες έπρεπε να χορεύουν με ομορφιά και χάρη, σεμνότητα και λεπτότητα, και τσαλιμάκια χωρίς υπερβολές.
Κάποιοι νέοι και νέες γνωρίζονταν στο πανηγύρι και ειδικά πάνω στο χορό. Στήνονταν και προξενιά την ημέρα του πανηγυριού. Κανόνιζαν από πριν οι προξενητάδες και έδιναν ραντεβού στους ενδιαφερόμενους στης Αγ. Τριάδας το πανηγύρι να ιδωθούν τα παιδιά, όπως έλεγαν ,για να μην δώσουν στόχο στον περίγυρο ότι συζητάνε για προξενιό. Μικρό παιδί όπως ήμουν ,είχα ακούσει τέτοιες συζητήσεις μεγάλων.
Δεν ξεχνιούνται οι εικόνες των δυο μικροπωλητών που πουλούσαν την πραμάτεια τους στο πανηγύρι της Αγ. Τριάδας αλλά και σε άλλα πανηγύρια. Ο Παντόλιος ( δεν ξέρω το κανονικό του όνομα) από τα Όχθια πουλούσε κάποια παιχνιδάκια ,τσατσάρες, ψεύτικα κοσμήματα και άλλα μικροπράγματα και εμείς περιμέναμε με ανυπομονησία να αγοράσουμε κάτι γιατί δεν είχαμε και πολλές ευκαιρίες γι’ αυτό .
Ο δε άλλος μικροπωλητής ( δεν θυμάμαι το όνομα του) πουλούσε εκείνα τα φοβερά γλυκά «ΛΟΥΣΙΟΣ» δηλαδή μπακλαβάδες, κανταΐφια, κοπεγχάγη κλπ. που τα γευόμασταν μόνο στα πανηγύρια. Το ευτυχές είναι, ότι αυτά τα γλυκά κυκλοφορούν ακόμα τα ίδια όπως τότε, με την ίδια συσκευασία και τα απολαμβάνουμε που και που.
Κάποιες χρονιές θυμάμαι, δεν πηγαίναμε στο πανηγύρι. Εγώ έβγαινα στο μπαλκόνι του σπιτιού μου ,στη Κοκκινοράχη, και αφουγκραζόμουν. Δεν είχα οπτική επαφή με τη περιοχή της Αγ. Τριάδας. Μεσολαβούσε το βουνό της Λυσσαρέας. ‘Όμως ο αέρας έφερνε τη λαλιά του κλαρίνου πότε πιο δυνατά και πότε πιο σιγανά. Ζήλευα που δεν ήμουν εκεί. Την ομορφιά των αισθημάτων εκείνη την ώρα δεν μπορώ να την περιγράψω. Ο πατέρας μου που ερχόταν το βράδυ από τα γίδια έλεγε:
-Οι Σαρακιναίοι γλεντάγανε σήμερα ούλη την ημέρα! Κάηκε το πελεκούδι! ή -Οι Σαρακιναίοι είναι μεγάλοι γλεντζέδες ! Βάρηγε το κλαρίνο ο Μαυρέλιας μέχρι το απόγεμα!
Με την Αγ. Τριάδα έχω συνδέσει στο μυαλό μου και την αξέχαστη Ευγενία Μπερδούση που ήταν από το Σαρακίνι και είχε παντρευτεί στο χωριό μου την Κοκκινοράχη. Δεν ξέρω γιατί συμβαίνει αυτό. Ίσως γιατί όταν πηγαίναμε στο πανηγύρι την συναντούσαμε σαν αρραβωνιασμένη που ήταν με τον ξάδερφο μου και ήταν τόσο καλή, χαμογελαστή, περιποιητική και έτσι παρέμεινε μέχρι το τέλος.
Η Ευγενία ήταν ο πιο καλός άνθρωπος που έχω συναντήσει. Οι αναμνήσεις έρχονται αλυσιδωτά και τώρα θυμήθηκα το γάμο της Ευγενίας με το Γιώργο την δεκαετία του ’70 που έγινε με παραδοσιακό τρόπο. Ίσως και να ήταν ο τελευταίος γάμος στη περιοχή μας που έγινε με τα παραδοσιακά έθιμα. Το παιδικό μου μυαλό κατέγραψε και αποθήκεψε τις εικόνες της προετοιμασίας και ολοκλήρωσης του γάμου. Τα είχε όλα. Τις γυναίκες που πήγαν τα ξύλα στο γαμπρό, τα προικιά, το συμπεθεριό με τ’ άλογα και τα μουλάρια, τους συγχαρηκιάριδες, τον ερχομό της νύφης, τα λεβέτια που έβραζαν το κρέας, τους χορούς, το γλέντι που έγινε ακατάλληλο για ανηλίκους αργά το βράδυ και μας έδιωξαν, τον πηγαιμό της νύφης στη βρύση, τα πιστρόφια κ.α.
Αυτά τα λίγα λόγια που προηγήθηκαν τα αφιερώνω στη μνήμη της.
Συναισθηματικά φορτισμένη ήταν λοιπόν για μένα η επίσκεψη στην Αγ. Τριάδα.
Το παρελθόν λειτούργησε έντονα μέσα μου. Το παρόν όμως είναι εδώ. Η Αγ. Τριάδα παραμένει ένα φτωχό αλλά περιποιημένο εξωκλήσι , τα πουρνάρια συνεχίζουν να προσφέρουν τον ίσκιο τους στους πανηγυριώτες, το βραστό βράζει στα λεβέτια και το κυριότερο ο Μαυρέλιας ήταν παρών ,ακούραστος διασκεδαστής στο πέρασμα των χρόνων. Τώρα όμως οι πανηγυριώτες δεν πάνε με μουλάρια και άλογα ,αλλά με άλλου είδους «άλογα» ,με ιδιωτικά αυτοκίνητα. Δεν τρώνε πάνω στις στρωμένες κουρελούδες αλλά στα τσιμεντένια και πλαστικά τραπέζια.

Απ’ ότι με πληροφόρησαν το πανηγύρι εφέτος δεν είχε την επιτυχία την περσινή.
Δεν πειράζει. Κάποιες χρονιές οι συγκυρίες εμποδίζουν την μεγάλη επιτυχία.
Ευχόμαστε του χρόνου να έχει την απόλυτη επιτυχία. Τέτοια πανηγύρια σε εξωκλήσια, που κρατούν τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα δηλαδή αμέσως μετά τη λειτουργία στο περίβολο της εκκλησίας πρέπει να διατηρηθούν γιατί είναι σπάνια πλέον .Έχουν στοιχεία του τοπικού μας λαϊκού πολιτισμού και ως τέτοια πρέπει να τα κρατήσουμε ,να τα αναδείξουμε και να τα εμπλουτίσουμε. Τέτοιο πανηγύρι πραγματοποιεί και η Κοκκινοράχη της Παναγίας στις 23 Αυγούστου.
Το πανηγύρι της Αγ. Τριάδας θα έχει μέλλον γιατί το έχουμε ανάγκη.
Θέλησα να δημοσιοποιήσω τις σκέψεις μου και τα συναισθήματα μου από το πανηγύρι και να τα μοιραστώ με τους αναγνώστες σας γιατί πιστεύω ότι υπάρχουν κι άλλοι που θα έχουν τα ίδια βιώματα και τους ίδιους προβληματισμούς για τη λαϊκή μας παράδοση.

Με φιλικούς χαιρετισμούς
Μαρίνα Διαμαντοπούλου-Τρουπή

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΤΟ ΣΑΡΑΚΙΝΙ» (φύλλο 101,Σεπτέμβρης 2009)